تحلیل نتایج چهارمین انتخابات ریاست جمهوری در ترکمنستان

حسن بهشتی پور

ایراس – نظر به اهمیت تحولات این کشور همسایه شمالی ایران در مطلب پیش رو تلاش شده است روند انتقال قدرت در این کشور آسیای مرکزی را بر اساس ساختار حاکم بر این کشور بررسی کرده و به پیش بینی تحولات آتی این کشور بپردازیم. بی تردید ارزیابی واقع بینانه تحولات ترکمنستان در هفت سال پیش رو می تواند برای برنامه ریزی های آینده در روابط ایران و ترکمنستان مفید باشد.

۱- ساز و کار برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ترکمنستان

الف:  شرایط نامزدهای انتخاباتی

بر اساس قانون اساسی ترکمنستان هر یک از اتباع ترکمنستان که متولد این کشور بوده و از ۴۰ سال به بالا سن داشته  و به زبان دولتی (ترکمنی) آشنا باشند و طی ۱۵ سال اخیر به طور دائم در ترکمنستان اقامت و کار کرده باشند، می‌توانند نامزدی خود را برای انتخابات ریاست جمهوری اعلام کنند. [۲]

برای برنده شدن در انتخابات ، یک نامزد باید بیش از ۵۰ درصد آرا  شرکت کنندگان را به دست آورد. سیستم انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان مستقیم است. و مردم رئیس جمهور که هم زمان رئیس دولت  هم محسوب می شود ، برای مدت هفت سال انتخاب می کنند.  او از لحظه ادای سوگند  ، کار خود را آغازخواهد کرد. مراسم رسمی تحلیف رئیس جمهورجدید ترکمنستان ۲۸ اسفند  1400 در مجموعه کاخ  اوگوژان برگزار می شود.

ب: تعیین صلاحیت های کاندیداها

براساس قوانین داخلی ترکمنستان صلاحیت نامزدهای انتخاباتی توسط کمیسیون انتخابات بررسی و پس از تائید آنها ، انتخابات زیر نظر این کمیسیون برگزار می شود. بر این اساس در این کارزار انتخاباتی ۹ نفرتائید صلاحیت شدند.«سرداربردی محمداف» فرزند رئیس جمهور فعلی،از طرف حزب دموکرات، «آقاجان بیک مراداف» از حزب اراضی و کشاورزی[۳]، «بردی محمد قربانوف» از گروه ابتکار استان بالکان، «فرهاد بگنجوف» رئیس مدرسه فنی و حرفه ای اقتصادی استان لباب، «خدیر نونایف» معاون پژوهشی موسسه دولتی تربیت بدنی و ورزش، «مقصد آدیشوف» رئیس کمیته حزب دموکرات از منطقه تاشائوز، «مقصد مراد عوض گلدیف» رئیس بخش بهداشتی و اپیدمیولوژیک منطقه آخال و استان مرو، «کاکاگلدی ساریف» رئیس مرکز تحقیقات و تولید انرژی‌های تجدیدپذیر آخال و استان مرو و «بابا مراد مرداف» از طرف کنگره حزب کار آفرینان. با نگاهی به اسامی افراد تائید شده تقریبا می توان گفت هیچ نامزدی که دارای سوابق سیاسی مهم در حکومت باشد رقیب فرزند اقای بردی محمد اف نبود. تنها ویژگی آنها این است که ازهمه استان های ترکمنستان در این دور از انتخابات ؛نامزد معرفی شده است. بر اساس بند ۵ ماده ۷۶ قانون انتخابات ترکمنستان، کمیسیون مرکزی انتخابات پس از بررسی نتایج حاصل از کمیسیون های انتخاباتی ، حداکثر تا ۷ روز  پس از زمان برگزاری انتخابات، نتایج را جمع بندی کرده و به اطلاع عموم مردم می رساند.

پ: نظارت بر روند انتخابات توسط ناظران ملی و بین المللی

کمیسیون مرکزی انتخابات ترکمنستان اعلام کرد ۲۷۲۶ ناظر ملی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام  کرده‌اند. بدین ترتیب ۵۴۴ ناظر از حزب دموکرات، ۳۵۵ ناظر از حزب صنعتگران و کارآفرینان، ۳۹۰ ناظر از حزب ارضی و کشاورزی، ۵۲۰ نفر از اتحادیه‌های کارگری، ۲۹۰ ناظر از اتحادیه زنان، ۵۲۵ نفر از سازمان جوانان، ۸۴ ناظر از گروه‌های شهروندان و ۱۸ ناظر از نامزدهای شرکت کننده بر انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان نظارت خواهند کرد. ناظران ملی در چارچوب اختیارات خود بر رعایت قانون برگزاری و تبلیغات انتخاباتی نظارت دارند. نکته قابل توجه آن است که ۴۸ درصد از ناظران داخلی را زنان تشکیل می‌دادند.

همچنین ناظران خارجی از کشورهای مستقل مشترک المنافع، سازمان همکاری شانگهای و تعدادی از کشورهای همسایه نیز بر انتخابات نظارت کردند. دراین مورد «رشید مردوف» وزیر امورخارجه ترکمنستان درباره نحوه ساماندهی ناظران بین المللی بر انتخابات آتی ترکمنستان می گوید:

« اعضای هیئت ناظران کشورهای مستقل مشترک المنافع به ریاست «لئونید آنفیموف» معاون اول رئیس کمیته اجرایی کشورهای مستقل مشترک المنافع به دعوت طرف ترکمنستان وارد «عشق آباد» شده‌اند، در چارچوب اختیارات خود، روند مبارزات انتخاباتی و روند رای گیری را نظارت کردند. آنفیموف نیزاعلام کرد نحوه برگزاری انتخابات عادلانه و کاملا آزاد بوده است.[۴] همچنین مرکز سازمان امنیت و همکاری اروپا در عشق آباد نیز همایشی درباره آماده سازی و برگزاری انتخابات و سازماندهی فرآیندهای انتخاباتی برگزار کرد. اما به دلایل نامشخص ناظرانی برای نظارت بر روند انتخابات اعزام نکرد.

 2-نحوه برگزاری انتخابات

مردم  ترکمنستان در چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری این کشور  از ساعت  7 صبح  روز شنبه ۲۱ اسفند ۱۴۰۰ تا ساعت ۱۹ شرکت کردند. براساس گزارش کمیسیون مرکزی انتخابات این کشور ، در مجموع سه میلیون و سیصد هزار نفر یعنی  97.17 درصد  از  مجموع  3,459,063  نفر واجد شرایط برای رای دادن به پای صندوقهای رای واقع در ۲۵۷۷ شعبه  در استانهای عشق‌آباد، آخال، بالکان، مرو، تاشائوز و لباپ حاضر شدند.[۵] حضور مردم در مهم ترین استان این کشور یعنی  آخال ۹۷٫۶۸ درصد، بیشترین و در مرو استان تاریخی ترکمنستان ۹۶٫۹۷٪  و داش آغوز۹۶٫۸۰%،  کمترین میزان مشارکت گزارش شده است.  در سه استان دیگر به ترتیب  عشق آباد پایتخت  97.51%  ، بالکان – ۹۷٫۲۹٪، در لباب – ۹۷٫۱۳٪، ادعا شده  مشارکت مردمی مثل همه دوره های قبل در بالاترین سطح  وجود داشته است. همچنین در ۴۱ شعبه  اخذ رای در سفارتخانه ها و دفاتر کنسولی ونمایندگی های دیپلماتیک ترکمنستان درخارج ازکشور، درمجموع ۹۰٫۹۳ درصد از شهروندان ترکمنستان رای دادند.

در ترکمنستان تنها ۳ حزب سیاسی قانونی فعالیت می کنند مهم ترین آنها حزب حاکم دموکرات است . بعد حزب کشاورزی و حزب صنعتگران و کارآفرینان است. هر سه حزب کاندیدای مورد نظر خود را برای رقابت در انتخابات معرفی کردند و ۶ نامزد دیگر نیز هرکدام از استانهای شش گانه ترکمنستان معرفی شده بودند. 

قرباقلی بردی محمد اف رئیس جمهور ترکمنستان نیز در بیانیه ای پس از رای گیری، انتخابات را رویدادی تاریخی خواند که در آن مردم رئیس جمهور جدید را انتخاب می‌کنند. وی تاکید کرد که انتخابات به صورت دموکراتیک، بر مبنای یکسان و قانونی و علنی برگزار شده است.

در مقابل منتقدین آقای بردی محمداف حکومت او را به نوعی اقتدارگرایی فامیلی متهم می کنند که در ساختار بسته حکومت اجازه نمی دهد نیروهای خارج از بافت ایلی حکومت به مناصب حکومتی دست پیدا کنند. در نتیجه شاهد تشکیل نوعی حکومت جمهوری سلطنتی در ترکمنستان هستیم. آنها معتقدند در ترکمنستان مانند سایر کشورهای منطقه آسیای مرکزی شاهد نوعی دموکراسی هدایت شده در این کشور هستیم . این دموکراسی از یکسو توسط ریش سفیدان با نفوذ در بین ایلات ترکمن هدایت می شود و از سوی دیگر توسط بروکراتهای حزبی که بیشتر آنها در حزب حاکم دموکرات تجمع کرده اند. این همبستگی بیشتر ریشه در همکاری عمیق بین حاکمیت و سنتگرایان سکولار ترکمن دارد.

۳- آغاز فراینند جانشینی

با آنکه آخرین دوره انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان در سال ۲۰۱۷ برگزار شده  بود و طبق قانون قرار بود دور بعدی انتخابات در سال ۲۰۲۴ برگزار شود. اما قربان قلی بردی محمد اف رئیس جمهوری ترکمنستان که از سال ۲۰۰۷ به این طرف ریاست جمهوری ترکمنستان را بر عهده دارد، در ۲۲ بهمن ماه ۱۴۰۰ طی نشست اعضای مجلس خلق مصلحتی ترکمنستان [۶]، نمایندگان مجلس ملی ، روسای مقامات دولتی، احزاب سیاسی و سازمان های عمومی، روسای ادارات منطقه ای و مقامات محلی، ریش سفیدان  افتخاری ایلات ترکمن ، به نمایندگی از سوی اقشار مختلف مردم اعلام کرد :

« اکنون ۱۵ سال است که در بالاترین مقام یعنی ریاست جمهوری ترکمنستان کار می‌کنم و همزمان رئیس کابینه وزراء، رئیس شورای امنیت دولتی، فرمانده عالی نیروهای مسلح، و رئیس مجلس و رئیس خلق مصلحتی ترکمنستان هستم. دو سال پیش به سن نبوت رسیدم یعنی ۶۳ سالگی و امروز می خواهم تصمیم سخت خود را درباره آینده مطرح کنم. من از این ایده حمایت می‌کنم که برای رسیدن به اهداف دولتی در مرحله جدیدی از توسعه کشور،  ما باید موقعیت را در اختیار رهبران جوانی قرار دهیم که در محیطی معنوی و مطابق با الزامات والای زمانه ما پرورش یافته اند. من به عنوان رئیس مجلس خلق مصلحتی قصد دارم زندگی گسترده و تجربیات سیاسی خود را بیشتر به این وادی هدایت کنم. به نام زندگی سعادتمندانه و سرنوشت بزرگ میهن عزیز، مردم و نسل های دلیر از هیچ تلاشی دریغ نخواهم  کرد.» [۷] سه روز بعد در ۲۵ بهمن ۱۴۰۰ نمایندگان شرکت کننده در نهمین کنگره فوق العاده حزب دمکرات ترکمنستان پس از سخنرانی سردار بردی محمداف در این جلسه ، شرکت کنندگان با اتفاق آراء از نامزدی ” سردار” پسر رئیس جمهوری ترکمنستان  برای انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری ، حمایت کردند.[۸] بدین ترتیب روند تشکیل نوعی جمهوری سلطنتی در ترکمنستان آغاز شد که در نوع خودش در آسیای مرکزی نخستین بار است اما پیش از آن در جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۰۳ تجربه شده است. همچنانکه در سوریه در سال ۲۰۰۰ بشار اسد جانشین پدرش حافظ اسد شد. این نوع حکومت از آن جهت جمهوری محسوب می شود که در دوره های معین متکی به آراء مردم شرکت کننده در انتخابات است و از آنجا که این دوره ها تکرار می شود و معمولا تا پایان عمر رئیس حکومت ادامه دارد و جایگزینی پسر بجای پدر است ؛ سلطنتی به شمار می رود.

۴- سردار بردی محمداف  سومین رئیس جمهور تاریخ ترکمنستان کیست ؟

او فرزند قربانقلی بردی محمد اف رئیس جمهور کنونی متولد ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۱ در عشق آباد پایتخت ترکمنستان بوده است ، وی از سال ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۷ در مدرسه راهنمایی شماره ۴۳ عشق آباد تحصیل کرد.[۹] بین سالهای ۱۹۹۷ و ۲۰۰۱ در دانشگاه کشاورزی ترکمنستان تحصیل کرد و به عنوان مهندس-تکنولوژیست فارغ التحصیل شد. از نوامبر ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ به مدت دو سال خدمت سربازی انجام میدهد. از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸  در اداره روابط اقتصادی خارجی انجمن فرآوری مواد غذایی در بخش میوه و سبزیجات و در بخش آبجو و نوشابه های غیر الکلی مشغول به کار بود. طی سالهای ۲۰۰۸-۲۰۱۱ در آکادمی دیپلماتیک وزارت امور خارجه روسیه تحصیل و تخصص روابط بین الملل را کسب کرد. وی همچنین طی سالهای  2011تا  2013 به مدت سه سال  در «مرکز سیاستهای امنیتی ژنو» در رشته امنیت اروپا و بین الملل تحصیل کرده است و فوق لیسانس می گیرد . او همزمان به عنوان رایزن سفارت به نمایندگی ترکمنستان در سازمان ملل در ژنو منصوب شد. وی از آگوست تا دسامبر ۲۰۱۳ به عنوان رئیس بخش اروپایی وزارت امور خارجه ترکمنستان خدمت کرد. وی از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ معاون اداره دولتی مدیریت و استفاده از منابع هیدروکربنی بود. از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ رئیس اداره اطلاعات بین المللی وزارت امور خارجه ترکمنستان می شود. در ۱۸ اوت ۲۰۱۴، سردار بردی محمدوف از پایان نامه ای در آکادمی علوم ترکمنستان دفاع کرد تا مدرک  دکترا علوم فنی  در جولای ۲۰۱۵ به او اعطا شود.

 سرداربردی محمداف در ماه مارس سال ۲۰۱۸ به عنوان معاون وزیر خارجه ترکمنستان منصوب و مجدداً به عنوان نماینده مجلس کشورش انتخاب شد.  پس از مدتی در ژانویه سال ۲۰۱۹ معاون استاندار و شش ماه بعد به عنوان  استاندار «آخال» از سوی پدرش تعیین شد.[۱۰] گفته می شود بدلیل اختلاف هایی که با بعضی از ذی نفوذان ریش سفید در این استان کلیدی پیدا کرد، حدود یکسال  بعد در فوریه سال ۲۰۲۰ به عنوان وزیر صنایع و تولیدات ساختمانی ترکمنستان منصوب شد.[۱۱] از۱۱ فوریه سال ۲۰۲۱ به سمت معاون نخست وزیر در امور نوآوری و دیجیتالی شدن دولت و ریاست اتاق عالی حسابرسی و عضویت شورای امنیت  ترکمنستان ارتقاء پیدا کرد.

۵-برنامه های پیش رو برای رئیس جمهور جوان

الف: ادامه سیاست بی طرفی ترکمنستان

«سرداربردی محمداف» در جریان نخستین دیدار خود پس از برگزاری انتخابات با مردم استان «تاشائوز» ملاقات کرد. در این دیدار او گفت  طرفدار افزایش اعتبار ترکمنستان در جهان و توسعه موفق بیشترکشور است و قصد دارد آنچه مسیراصلاحات خلاقانه آغاز شده توسط رئیس جمهوری پدرش توصیف کرد ؛ در آینده نیز ادامه دهد. او در مصاحبه با خبرگزاری تاس گفت: «اگر به من اعتماد شود و رئیس جمهور آتی ترکمنستان شوم بدون شک سیاست خارجی بی‌طرفی کشورمان را ادامه خواهم داد. ترکمنستان کشوری صلح طلب است و یکی از پایه های سیاست خارجی، گسترش روابط دوستانه، حسن همجواری و تقویت مشارکت با سازمان های بین المللی و در درجه اول سازمان ملل می‌باشد.»[۱۲]

ب: برنامه ریزی برای سی سال آینده

رئیس جمهورآینده  ترکمنستان قراراست برنامه ۳۰ ساله تصویب شده در پارلمان این کشور را اجرایی کند.«برنامه ملی توسعه اجتماعی و اقتصادی ترکمنستان در سال  2022 تا ۲۰۵۲» در مجلس ملی ترکمنستان  در۲۴ بهمن ۱۴۰۰ در نشست فوق العاده مجلس خلق مصلحتی(مجلس علیا)به تصویب رسید.[۱۳] دراین  برنامه توسعه سی ساله‌ ، نوسازی پایگاه اجتماعی و همه بخش‌های اقتصادی پیش بینی شده است. در بخش اقتصادی این برنامه ادعا شده که اهداف توسعه پایدار دنبال می شود در حالی که شرط مهم یک توسعه پایدار و همه جانبه ، برنامه ریزی برای توسعه سیاسی همراه با توسعه اقتصادی و فرهنگی باید انجام شود. در حالی که ترکمنستان طی سی سال گذشته اولویت اول به توسعه اقتصادی و اولویت بعدی توسعه اجتماعی و فرهنگی بوده است . توسعه سیاسی در عمل نادیده گرفته شده و درنتیجه عملا توسعه اقتصادی نتوانسته ریشه فساد مالی و سو استفاده از مناصب دولتی  را بخشکاند.  آقای بردی محمد اف پدر طی چند سال اخیربه نوآوری‌های جسورانه و موثر توجه ویژه داشته اما این نوآوری ها هنوز در جهت شفاف سازی و آشکار سازی سرمایه های باد آورده عمل نکرده است.

در دوره جدید ریاست جمهوری بردی محمداف پسر اصلی ترین پروژه ها مربوط به توسعه خطوط انتقال گاز و خطوط حمل و نقل جاده ای و ریلی در قالب جاده ابریشم جدید چین تعریف شده است. [۱۴] این موضوع خود فرصت بسیار خوبی است برای شرکتهای ایرانی در صورت پایان یافتن تحریم ها بتوانند در این پروژه ها مشارکت کنند.

پ: حکومت در سایه پدر و اختلاف ها و رقابت ها بین ایلات ترکمن

دوره هفت ساله ریاست جمهوری بردی محمداف طبق قانون تا سال ۲۰۲۴ می توانست ادامه پیدا کند . براساس اصلاحات قانون اساسی که در سال ۲۰۱۶ تصویب شده بود ، وی اجازه داشت اگر مایل بود تا زمان مرگ حکومت کند. اما به نظر میرسد به دو دلیل مهم بردی محمد اف ترجیح داد برای انتقال قدرت به پسرش ، انتخابات زودهنگام برگزار کند.

اول آنکه پس از ناآرامی هایی که در دی ماه سال ۱۳۹۹ به برکناری رئیس جمهور قرقیزستان منتهی شد. تاثیرات آن بر سایر کشورهای منطقه آسیای مرکزی  از جمله ترکمنستان کاملا قابل پیش بینی بود. همچنانکه درست یک سال بعد در دی ماه ۱۴۰۰ قزاقستان همسایه ترکمنستان با شورش های گسترده روبرو گردید. تا جایی که کار به مداخله نظامی  روسیه و سازمان امنیت دسته جمعی کشید. با توجه به این شرایط به نظر می رسد آقای بردی محمداف ترجیح داد پیش از آنکه تاثیرات این تحولات به کشورش برسد، با انتقال قدرت محدود به پسرش ؛ شرایط را برای تغییرات حکومت و انجام اصلاحات اقتصادی فراهم کند. در اجرای این برنامه برای آنکه خاطرش از انتقال مسالمت آمیز قدرت مطمئن شود ، همچنان دو پست کلیدی ریاست مجلس ملی و شورای امنیت کشور را در اختیار خود نگه داشت تا بتواند در کنار پسر همچنان مراحل انتقال قدرت را به تدریج مدیریت کند.

دوم آنکه پسرش «سردار» که از مدتها پیش برای جانشینی پدر آماده می شد به سن چهل سالگی رسید. بدین ترتیب  یکی از شرایط اصلی برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری را امسال بدست آورد. البته سردار در مقایسه با پدرش از نظر تحصیلات درجات بالاتری  دارد، زیرا در مسکو و ژنو  تا سطح دکترا درس خوانده وبرخلاف پدرش که در زمان تصدی امور در سال ۲۰۰۷ عمدتاً به  امور بهداشت و درمان اشتغال داشت، در سمت‌های مختلف داخلی و خارجی  تجربه کسب کرده است.

اما در ترکمنستان عامل وابستگی به قبیله ها  و ایل های  ترکمن بسیار نقش افرین هستند. همچنانکه پس از درگذشت ناگهانی نیازاف نخستین رئیس جمهوری ترکمنستان پس از استقلال این کشور ، انتخاب آقای بردی محمد اف تحت تاثیر نفوذ رهبران قبایل “تکه”، از جمله ولایت آخال یا آخال تکه  قرار داشت. اما اکنون پس از گذشت ۱۵ سال که  خانواده بردی محمداف مهم‌ترین جایگاه را درساختار قدرت این کشور اشغال کردند ، با مخالفت های درون ایلی روبرو شدند. بطوریکه گفته می شود  کناره گیری سردار بردی محمداف از سمت ریاست ولایت آخال در ماه فوریه  سال ۲۰۲۰ با درگیری بین او و رهبران آخال در ارتباط بود.[۱۵] بنابراین حداقل تا هفت سال آینده که دوره ریاست جمهوری سردار بردی محمد اف به پایان می رسد انتظار می رود ما شاهد نوعی حکومت با رهبری پدر و پسر باشیم .

البته برخی کارشناسان روسی  دلیل تسریع در روند انتقال قدرت در ترکمنستان را به وضعیت سلامتی (دیابت) قربانقلی بردی محمداف مرتبط می‌دانند اما آنچه از گزارش‌های رسانه‌های ترکمن دریافت می‌شود، رئیس جمهور فعلی این کشور از وضعیت خوب فیزیکی برخوردار است. [۱۶]

۶- چالش های پیش روی رهبری دوگانه در ترکمنستان

الف: تعارض های درون حکومتی و مقاومت در برابر انتقال قدرت

تقریبا سه چهارم تمام مقام‌های فعلی ترکمنستان  اهل ایل  آخال درناحیه بهاردن هستند. شهرت غدیراف، قوم شناس معروف ترکمن و روس، زمانی ترکمن ها را “ملت قبایل” می‌نامید. این ویژگی وضعیت قومی جامعه می‌تواند تا حد زیادی از انتقال قدرت پدر به پسر به شکل متعارف در همه قبایل و ایل ها  حمایت کنند. اما پیش از این بعضی از نخبگان سه ایل بزرگ دیگر ترکمن به صراحت اعلام کرده بودند که حاضر نیستند  بدون قید و شرط سردار را به عنوان رئیس جمهور بپذیرند.  بنابراین وظیفه مهم بردی محمد  پدر، به عنوان رئیس ایل  برای دستیابی به یک سازش درون قبیله ای اهمیت اساسی دارد و دقیقا به همین خاطر بردی  محمداف پدرتلاش کرد سمت ریاست مجلس علیا را برای تضمین گردش قدرت در بین نخبگان ترکمن و نیز تامین امنیت و حفظ نفوذ خانواده ، در تیول خود نگه دارد. اما کار او به راحتی نیست زیرا در بین نزدیکان و خانواده  بردی محمداف  وحدت نظر درباره انتقال قدرت به سردار وجود ندارد. ازجمله  شامراد رجب اف، یکی از خواهرزاده‌های رئیس جمهور که یک “اولیگارش مالی” با نفوذ محسوب می شود ؛ زمانی که سردار در سال ۲۰۲۱  به سمت معاون نخست وزیر در بخش مالی منصوب شد، اختلاف  بین او و سردار بردی محمداف بالا گرفت. اما چون در ترکمنستان فضای رسانه بسته است ، این اختلاف ها بصورت محدود انعکاس پیدا کرد.

علاوه بر رجب‌اف‌ ، خانواده دولت‌اف‌ خواهر دیگررئیس‌جمهور نیز به دلیل اعتبار نفوذشان  در دستگاه امنیتی و برخورداری از حمایت  نظامیان ارشد، به سازماندهی اقدامات ارعاب‌کننده برای رقبای تجاری می‌پردازند. به سختی می‌توان گفت که جاه طلبی‌های این بستگان چقدر زیاد است و تا چه حد می‌توانند در رسیدن به آنها پیش بروند. اما آنها قطعا عامل مهمی در سیاست داخلی ترکمنستان هستند.[۱۷]

ب: رشد جریان افراطی بعد از بازگشت به قدرت طالبان در افغانستان

از زمان خروج آمریکا از افغانستان در شهریور ۱۴۰۰ و بازگشت طالبان به قدرت ، خطر گسترش اسلام گرایان افراطی به کشورهای همسایه شمالی این کشور از جمله ترکمنستان  بیش از هر زمان دیگرمطرح شد. به همین دلیل ترکمنستان تلاش کرد تعامل حساب شده ای را با طالبان برقرار سازد. 

زیرا جریان های اسلام گرا بویژه در استان مرو بصورت گروه های غیر قانونی  زیرزمینی در حال رشد هستند پیش از این آنها با مراکزی در ترکیه و کشورهای عربی خلیج فارس مرتبط بودند اما بعد از به قدرت رسیدن مجدد طالبان، آنها در صدد برقراری ارتباط و برخورداری از حمایتهای طالبان هستند. فساد و رشوه خواری  که در تمام استان ها  نارضایتی  عمومی بوجود آورده  شرایط اجتماعی- اقتصادیِ مناسبی را برای گروه های اسلامی افراطی فراهم کرده است که صرفا با اقدامات امنیتی مهار نمی‌شود.[۱۸]

نتیجه:

رئیس جمهورجدید ترکمنستان فضای تازه ای را برای اجرای اصلاحات اقتصادی با کمک و پشتیبانی پدرش بوجود می آورد. این فضای جدید فرصت بسیار مغتنمی برای ایران  است تا بتواند همکاری های مشترک جدیدی را بین دو کشور تعرف و به مورد اجرا بگذارند. مشارکت در انتقال گاز ترکمنستان از طریق ترکیه به اروپا و گسترش حمل ونقل جاده ای و راه آهن و کشتی رانی در خزر از مهم ترین انها محسوب می شود.

پانویس:

[۱] https://turkmenistan.gov.tm/en/post/61563/results-presidential-elections

[۲] https://irna.ir/news/84680447

[۳] « آقاجان بیک مرادف» نماینده حزب ارضی ترکمنستان  معاون شهردار استان مرو حدود ۴۸ سال دارد و فارغ التحصیل موسسه دولتی معماری و ساختمان ترکمنستان است.اوبا بدست آوردن ۷٫۲۲درصد آراء  جدی ترین رقیب رئیس جمهوری اینده ترکمنستان یعنی سردار بردی محمداف است. گرچه او بعد از هیدیر کاکابایویچ نونایف، معاون تحقیقات علمی موسسه دولتی فرهنگ بدنی و ورزش ترکمنستان که ۱۱٫۰۹ درصد آراء را آورد و نفر سوم شده است اما نونایف شخصیت سیاسی مطرح در ترکمنستان نیست .

[۴]https://turkmenistan.gov.tm/tk/habar/61538/halkara-syncylar-saylawlaryn-kanuna-layyk-yagdayda-gecendigini-tassykladylar

[۵]https://turkmenistan.gov.tm/tk/habar/61537/merkezi-saylaw-topary-turkmenistanyn-prezidentinin-saylawlarynda-ses-bermegin-deslapky-jemlerini-jemledi#post

[۶] تا سال ۲۰۲۰، مجلس خلق مصلحتی (مجلس علیا) نقش یک هیئت مشورتی را ایفا می‌کرد که اعضای آن مهمترین اصلاحات قانون اساسی را تصویب می‌کردند. پس از اصلاح قانون اساسی و تبدیل پارلمان ترکمنستان به مجلس دو قسمتی، رئیس جمهور بردی محمداف پدر، «قربانقلی بردی محمداف»، ریاست مجلس علیا را بر عهده گرفت که این موضوع به اذعان برخی رسانه‌ها و مقامات، بر خلاف قانون اساسی بود. پس از اصلاحات پارلمانی، مجلس شورای مردمی با فرمت قبلی به طور رسمی از کار افتاد.

[۷] https://www.farsnews.ir/news/14001123000313

[۸] https://www.farsnews.ir/news/14001126000089

[۹] https://turkmen.news/serdar-full-bio/

[۱۰]https://www.hronikatm.com/2018/03/gazeta-nt-opublikovala-biografiyu-kandidata-v-deputatyi-medzhlisa-serdara-berdyimuhamedova/

[۱۱] http://www.turkmenistan.ru/en/articles/18682.html

[۱۲] https://tass.com/

[۱۳] https://www.farsnews.ir/news/14001123000313

[۱۴] https://www.farsnews.ir/news/14001202000431

[۱۵] https://www.farsnews.ir/news/14001125000083

[۱۶] https://www.farsnews.ir/news/14001125000083

[۱۷] https://www.iess.ir/fa/translate/3030/

[۱۸] https://www.iess.ir/fa/translate/3030/