توانایی کریدور شمال -جنوب در بی اثر کردن تحریم‌های ایران و روسیه

معاون اول نخست وزیر روسیه اعلام کرده است انتقال کالا از طریق کریدور شمال -جنوب انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۳۰ به ۳۲ میلیون تن برسد. ایران یکی از کشور‌های کلیدی در این مسیر بین المللی مهم است.
صد‌ها تن محموله‌های مربوط به روسیه هر روز در پایانه سرخس در شمال شرق ایران تخلیه می‌شوند. این منطقه در حال تبدیل به یک شاهراه انتقال کالا از روسیه به خلیج فارس و کشور‌های حاشیه آن و هند است.
در ماه ژوئیه گذشته نخستین قطار حامل کالا‌های روسیه از طریق مرز سرخس وارد ایران شد و رسما بخش شرقی کریدور ریلی شمال -جنوب را گسترش داد. رئیس منطقه ویژه اقتصادی سرخس گفت حدود ۸۵ درصد از حمل و نقل ریلی ایران از این گذرگاه مرزی صورت می‌گیرد. این کالا‌ها شامل مواد غذایی، محصولات کشاورزی و کالا‌های دیگر و از جمله مواد پتروشیمی و سوخت هستند.
علی اکبر کیانی، رئیس گمرک سرخس گفت: ایران ظرفیت زیادی در مرز‌های خود برای حمل کالا دارد. سرخس بزرگترین ایستگاه قطار را در ایران دارد. سرخس یکی از بزرگترین زیرساخت‌های گمرکی را دارد که مساحت آن به ۵۳۰۰ هکتار می‌رسد. این ظرفیت‌ها امکانات زیادی را برای تجار ایرانی و کشور‌های همسایه ایجاد می‌کند. این ظرفیت همچنین فرصتی را برای کشور‌های آسیای میانه، اوراسیا، شبه قاره هند فراهم می‌کند تا از گذرگاه‌های مرزی خود برای تبادلات کالا استفاده کنند. ما پیش بینی می‌کنیم سالیانه شاهد مبادله ۱۰ میلیون تن کالا از این پایانه با کشور‌های منطقه سی آی اس و شبه قاره هند و پاکستان باشیم.
سرخس در شمال شرق استان خراسان و در مرز با ترکمنستان واقع شده است. پایانه سرخس بخش شرقی کریدور شمال -جنوب را تشکیل می‌دهد که شرقی‌ترین منطقه اروپا را به منطقه اقیانوس هند متصل می‌کند. این مسیر ۷۲۰۰ کیلومتری سه بخش اصلی دارد. تمامی آن‌ها از ایران عبور می‌کنند تا به هند برسند.
کریدور شمال -جنوب چندین وجه دارد. مسیر‌های دریایی، زمینی و ریلی دارد. ایران پیشنهاد ایجاد این مسیر را در سال ۲۰۰۰ داد. روسیه و هند و یازده کشور دیگر و از جمله ترکمنستان، ترکیه، جمهوری آذربایجان، عمان و تاجیکستان از این مسیر بهره می‌برند.
رئیس گمرک سرخس گفت: در رابطه با کشور‌های منطقه سی آی اس، هند و روسیه و چین باید بگویم مسیر ایران یکی از مسیر‌های ارزان و ایمن برای انتقال کالا به بازار‌های بین المللی است. این ظرفیت‌ها در دوران ریاست جمهوری آقای رئیسی گسترش پیدا کرده اند. روابط ما با کشور‌های منطقه خاورمیانه (غرب آسیا), الحاق ایران به پیمان همکاری‌های شانگ‌های این توانایی‌ها را ایجاد کرده است.
با ایجاد کریدور شمال -جنوب هزینه‌ها بسیار کاهش یافته است و زمان رسیدن کالا به مقصد کاهش یافته است. برای مثال اگر روسیه از مسیر دریایی کانال سوئز برای انتقال کالا‌های خود استفاده کند باید ۱۴ هزار کیلومتر را با کشتی طی کند. کالا‌های روسیه برای رسیدن به هند ۱.۵ ماه زمان نیاز دارند. اما با استفاده از مسیر جدید این مدت تنها کمتر از دو هفته طول می‌کشد. همکاری‌های ایران و روسیه نه تنها درباره کاهش مسیر انتقال کالا است بلکه به منزله اقدامی برای مقابله با تحریم‌هاست.
دو کشور میلیارد‌ها دلار برای تکمیل این مسیر هزینه کرده اند. این با وجود تحریم‌های شدید کشور‌های غربی بوده است. کارشناسان معتقدند گسترش کریدور شمال -جنوب می‌تواند در موارد بسیاری تحریم‌های غرب را بی اثر کند. این مسیر از ایران عبور می‌کند که اثربخشی تحریم‌ها را بی اثر می‌کند.
رئیس گمرک سرخس گفت: با توجه به وضعیت بین المللی و با توجه به آنچه که در اوکراین روی می‌دهد توانایی‌هایی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. شرکت‌هایی که در کشور‌های سی آی اس و روسیه فعال هستند می‌توانند در این مسیر سرمایه گذاری کنند.
به نظر می‌رسد تحولات سیاسی و ژئوپولتیکی در جهان می‌تواند به تقویت این مسیر کمک زیادی کند. کریدور شمال -جنوب هم اکنون به منزله یک راه ابریشم جدید در منطقه است.