دوئل کمونیست‌ها در چین

لی که چیانگ، نخست‌‌وزیر چین، هفته گذشته از ۱۰۰ هزار مقام دولتی محلی خواست تا فورا برای برگرداندن ثبات به چین در میان ناراحتی و خشم مردم ناشی از سیاست کووید صفر اقدام کنند. به گزارش الجزیره و به نقل خبرگزاری شینهوا، خبرگزاری دولتی چین، لی طی سخنانی در جلسه اجرایی شورای دولتی گفت که اقتصاد چین با چالشی حتی بزرگ‌تر از آغاز همه‌‌گیری در سال ۲۰۲۰ مواجه است؛ زمانی که اشتغال، تولید صنعتی و مصرف کاهش یافت. این یک درخواست فوق‌العاده‌‌ای از سوی نخست‌‌وزیر بود.

نخست‌‌وزیری که یک اقتصاددان آموزش‌‌دیده است که بسیاری از اقدامات وی در دوران ریاست‌‌جمهوری شی جین‌پینگ، با وجود داشتن دومین پست قدرتمند در سلسله‌مراتب حزبی، به حاشیه رفته است. برخی ناظران این نشست آنلاین را با نشست سال۱۹۶۲ مقایسه کردند که در آن مقامات حزب کمونیست به شکست پروژه «جهش بزرگ به پیش» یک کمپین فاجعه‌‌بار برای مدرن کردن اقتصاد چین که منجر به قحطی بی‌‌رحمانه شد، اعتراف کردند. لی که زمانی به‌عنوان یک نامزد بالقوه برای ریاست‌‌جمهوری از جناح رئیس‌‌جمهور سابق هو جین تائو دیده می‌‌شد، از زمان روی کار آمدن نزدیک به یک دهه پیش تا حد زیادی در سمت نخست‌‌وزیری فعالیت کرده است.

او اخیرا مسوولیت نظارت بر واکنش همه‌‌گیری در چین را بر عهده گرفته است، اما سیاست بحث‌‌برانگیز «کووید صفر» را به شی جین‌پینگ، رئیس‌‌جمهوری این کشور نسبت می‌‌دهند که به نظر می‌‌رسد تمایلی به جز پیروزی کامل بر ویروس ندارد. با این حال سیاست کووید صفر، شی را روی یک صندلی داغ نشانده است. این سیاست ده‌ها میلیون نفر را از ابتدای سال جاری تحت نوعی قرنطینه نگه داشته و همچنین برخی از مهم‌ترین صنایع چین از جمله صنایع تولیدی این کشور را دچار چالش اساسی کرده است. شانگهای، مهم‌ترین شهر اقتصادی چین و سکونت‌‌گاه بسیاری از نخبگان این کشور، به تازگی از قرنطینه‌‌ای که در ماه مارس آغاز شده بود، خارج‌ ‌می‌شود. به گفته تحلیلگران، مجمع اخیری که لی در آن حضور داشت و ظهور مجدد او ممکن است نشانه مسائلی فراتر از اقتصاد باشد. رده‌های بالای حزب کمونیست چین بسیار غیر شفاف هستند؛ اما سیر تحولات در این کشور و همچنین تفکرات حزب و چالش‌های آن را می‌توان از طریق سیگنال‌‌های ظریفی که در روزنامه دولتی «پیپلز دیلی» منتشر می‌شود، پی برد.

با این حال، سیگنال‌‌های اخیر برای تحلیلگرانی مانند دیوید باندورسکی، مدیر پروژه رسانه‌‌ای چین گیج‌‌کننده بوده است. بندورسکی گفت: «پس از ماه‌ها رهبری شی جین‌‌پینگ، رئیس‌‌جمهور این کشور، پنج بار در ماه مه در صفحه اول روزنامه «پیپلز دیلی» غایب بود.» به اعتقاد این کارشناس این می‌‌تواند نشان دهد که گویا خبری در راه است. در مقابل لی، با انتشار متنی در رسانه‌های اجتماعی در خصوص این نشست، کمی بیشتر از او در انظار و اخبار ظاهر می‌‌شود. از اواخر آوریل تا مه، همزمان با مطرح شدن سوالاتی درباره مدیریت کوویدصفر در شانگهای و فشارها بر اقتصاد، سیگنال‌ها تا حدی متفاوت بوده است. بندورسکی از طریق ایمیل به الجزیره گفت: «دیگر شی مثل همیشه در انظار نیست.» این به گمانه‌‌زنی‌‌هایی منجر شده است که شاید شی جین‌‌پینگ به خاطر مدیریت بحران خود با جریان‌‌های مخالفی در حزب مواجه شده و این ممکن است فرصتی برای لی باشد که ایده‌های بسیار متفاوتی درباره حوزه اقتصاد دارد. بندورسکی بر این باور است که تفکر داخلی حزب ممکن است در ژوئن و ژوئیه قبل از بیستمین کنگره حزب ملی، جایی که انتظار می‌‌رود شی جین‌‌پینگ به‌‌دنبال سومین دوره ریاست‌‌جمهوری باشد، واضح‌‌تر شود.

بر اساس قانونی که در سال۲۰۱۸ تصویب شد، راه قانونی برای سومین دوره ریاست‌‌جمهوری‌‌اش فراهم شده است. بندورسکی می‌‌گوید: «در حال حاضر، پیام‌‌ها و سیگنال‌‌ها مبهم و گرایش به دو سو دارند؛ درحالی‌که از شی جین پینگ ستایش می‌‌شود؛ اما لی بیشتردر کانون توجه است.» آدام نی، یکی از بنیان‌گذاران خبرنامه «چیانا نیکان»، می‌‌گوید که ظهور مجدد ناگهانی لی در کانون توجهات نشان می‌‌دهد که برخی از جناح‌‌های رهبری چین نگران سومین دوره ریاست‌‌جمهوری شی و تاثیر سیاست‌‌های او در زمینه کووید صفر هستند.