🔸به عبارت دیگر، رقابت میان سه کشور هند، پاکستان و چین در سازمان شانگهای با هیچ معادله و تناسبی قابل حل نیست، اما اینکه سران اسلام‌آباد در تلاش هستند تا علاوه بر مباحث امنیتی با هندی‌ها در حوزه اقتصادی و تجاری نیز وارد عمل شوند، ضررش بیش از همه به ایران و سایر کشورهای همسایه افغانستان می‌رسد. همانگونه که گفته شد، پیش از این سران رژیم ترکیه در سوریه با همین استدلال جنگی خانمانسوز را مردم سوریه تحمیل کردند که نتیجه نهایی‌اش امروز ورشکستی اقتصادی ترکیه شده است.
🔸یادم می‌آید شش یا هفت سال پیش در ضمن تحلیلی در مورد سرنوشت جنگ در سوریه نوشتم که ترکیه دارد دقیقا همان کاری را می‌کند که پاکستان در دهه ۸۰ قرن گذشته میلادی کرده بود، کشورش را به مسیری امن برای عبور اسلامگراها (که بعدها شد سازمان تروریستی القاعده) به افغانستان تبدیل کرد و به آن‌ها آموزش نظامی داد، کمک تسلیحاتی کرد تا شوروی را شکست دهند، خاک ترکیه هم به مسیری امن برای حضور و عبور تروریست‌های چند ملیتی تبدیل شد.
🔸در واقع، ترکیه هم کمک مالی، تسلیحاتی، آموزشی و حتی انسانی به تروریست‌ها کرد و چون مطامع ارضی داشت، می‌خواست با آشفته شدن سوریه بخش‌های گسترده‌ای از شمال این کشور تا حلب و دیرالزور را اشغال کند ولی با حضور مقاومت ملت، دولت و ارتش سوریه و همزمان کمک‌های ایران و بعدها روسیه نه تنها شکست خورد، بلکه امروز برای اشغال بخشی از خاک سوریه محکوم است و همچنین نمی‌داند با ده‌ها هزار تروریستی که در این سال‌ها پرورش داده چه کند.
🔸ترکیه موفق نشد مسیر ایران به مدیترانه را قطع کند، حتی حضور اشغالگران امریکایی و غربی هم درد اردوغان را دوا نکرد و این مسیر با قدرت باز خواهد شد، اما میراثی که برای ترکیه‌ی اردوغان ماند علاوه بر دشمنی تاریخی مردم سوریه، شکل‌گیری گروهی تروریستِ چند ملیتیِ مورد حمایت امریکا در شمال و شرق سوریه بود که چالش امنیتی شدیدی برای این کشور به شمار می‌رود. این را باید علاوه بر مسائل اقتصادی و چالش‌های امنیتی در داخل خاک ترکیه به شمار آورد که هنوز با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
🔸حالا همان تجربه تکراری و اشتباه را پاکستانی‌ها دارند اجرا می‌کنند. اگر داعش، جبهه النصره و سایر گروهک‌های تروریستی وابسته به جریان القاعده موفق شدند در عراق و سوریه برای خود دولت (همان خلافت) تشکیل دهند، طالبان هم خواهد توانست در افغانستان امارت اسلامی (همان خلافت) را تشکیل دهد. این مساله چالش امنیتی بسیار شدیدی را برای پاکستانی‌ها به وجود خواهد آورد، چرا که طالبان دارای نگاه قومی صرف است که تلاش دارد از تجربیات سه دهه پیش خود و همچنین داعش درس بگیرد.
🔸طالبان شاید بتواند در کوتاه‌مدت موفق شود (همانگونه که داعش موفق شد و بخش‌های بزرگی از عراق و سوریه را اشغال کرد) اما در میان‌مدت و بلندمدت به بدترین شکل ممکن شکست خواهد خورد. تفکر طالبان حتی میان همه پشتون‌ها نیز طرفدار ندارد، کما اینکه اگر در افغانستان یک مقاومت مردمی علیه طالبان شکل بگیرد، با دو حادثه مواجه خواهیم شد؛ نخست شکست نهایی این گروه با همکاری بخشی از پشتون‌ها و تشکیل دولتی فراگیر در افغانستان که پاکستان در آن هیچ جایگاهی نخواهد داشت؛
🔸دوم؛ تجزیه افغانستان به دو کشور. در این مورد هم تشکیل کشوری در مناطق پشتون‌نشین بیش از آنکه یار پاکستان باشد، بار این کشور خواهد بود چرا که مناطق پشتون‌نشین از همه حیث ضعیف و هیچ توانمندی ندارد. بخش بزرگی از منابع و ثروت افغانستان در مناطق هزاره‌نشین و شمال این کشور است. تجزیه افغانستان یعنی ارتباط پاکستان با کشورهای آسیای مرکزی قطع شده و فتنه‌ای که آن‌ها در این کشور برپا کرده‌اند به خود آن‌ها بازخواهد گشت.
🔸آنچه مشخص است، پاکستان شاید در کوتاه‌مدت بتواند شرایط را به گونه‌ای که دوست دارد اداره کند، اما در بلندمدت موفق نخواهد شد. به صورت مشخص، اختلاف‌نظر پاکستان و افغانستان بر سر خط دیوراند خود یک بحران جدی است اما اگر روزی طالبان به زمین خورد، پاکستان هم با آن به زمین می‌خورد. در این میان ایران باید مراقبت کند و همین الان به طرف پاکستانی هشدارهای لازم را بدهد و مقامات این کشور را از آنچه در سوریه گذشت آگاه کرده و برحذر دارد.
