کریم فهیم در واشنگتن پست / ۲۱ آگوست ۲۰۲۲
همه آوارگان سوری در محله آلتینداغ که هنوز مورد نفرت ترک‌هاست، هفته گذشته در سالروز حمله یک گروه ضد سوری {به آنها} ناپدید شدند. آنها مغازه‌هایشان را بستند و فرار کردند. مقامات هشدار داده بودند: بهتر است ناپدید شوید.
این خشونت از آگوست سال گذشته شروع شد، زمانی که یک جوان سوری در جریان درگیری با چاقو در محله آلتینداغ آنکارا متهم به قتل امیرهان یالچین، نوجوان ترک، شد. گروه‌های اوباش ترکیه در یک اقدامی تعجب‌برانگیز به‌خاطر رخداد این خشونت و همچنین محل وقوع آن که در مرز پایتخت ترکیه و چند مایلی کاخ ریاست‌جمهوری قرار دارد، به این محله رفتند و فروشگاه‌ها، خانه‌ها و اتومبیل‌های سوری را خراب و غارت کردند.
ابوحثیفه، فعال محلی سوری، در حالی که ناآرامی‌ها را از بالکن تماشا می‌کرد، تهدید به ضرب و شتم شد. او می‌گوید:”آنها شستشوی مغزی داده شده بودند”. این موج خشم به راه انداخته شده در آلتینداغ هشدار شروع فصل بیگانه‌هراسی برای سوری‌های سراسر ترکیه بود.
افزایش احساسات ضد مهاجر ترکیه در سال گذشته، حملات مرگبار به پناهندگان و حملات اوباش به محله‌های مهاجر نشین را به همراه داشته است و این چرخشی خطرناک برای ترکیه است که زمانی افتخار میکرده حداقل ۴ میلیون نفر، بیش از هر کشور دیگری در جهان، پناهنده و فراری از سوریه را میزبانی کرده است.
این خشم از مردمی نشأت گرفته است که به دلیل بدتر شدن بحران اقتصادی، ناآرامی‌های ایجاد شده به علت تغییر وجه ترکیه توسط مهاجران و همچنین سیاستمدارانی که از لفاظی‌های تحریک آمیز یا نژادپرستانه برای ایجاد اعراب استفاده میکنند، عصبانی هستند.
ترکیه آخرین کشور اروپایی است که با ظهور سیاست ضد مهاجرتی دست و پنجه نرم میکند، اما پناهندگان این کشور همچنین با فشار مداومی از بومی‌گرایی روبرو هستند که به نفع برخی از مهاجران – مانند مهاجران بالکان – نسبت به سایرین به ویژه پناهندگان خاورمیانه است.
آسلی آیدینتاسباس، کارشناس ارشد شورای روابط خارجی اروپا، گفت که ترکیه «از همه جوانب در جهت ناسیونالیست حرکت کرده است».
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، که به میلیون‌ها پناهجوی سوری اجازه داد به ترکیه بیایند، برای پاسخ به این خشم هم تلاش کرده است. دولت او به طور متناوب بین دفاع از مهاجران و تصویب مقررات جدید برای محدود کردن آنها تغییر موضع داده است. با توجه به انتخابات حساس سال آینده، اردوغان قول داده است که یک میلیون سوری را به خانه خود برگرداند که البته سیاستی غیرعملی و غیرقانونی تلقی می شود.
این نگرانی در بین سوری‌های دو طرف مرز وجود دارد که گام‌های جدی‌تری در راه است، از جمله بازگشت امکان روابط طولانی‌مدت آنکارا با بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه. چنین اقدامی ملی‌گرایان ترکیه که حمایت اردوغان از اپوزوسیون بحران پناهجویان را می‌بینند، آرام خواهد کرد.
نارضایتی‌ها سال‌ها بود که ایجاد شده بود و در تابستان گذشته با ورود موج جدیدی از پناهجویان افغان به مرزهای ترکیه به اوج خود رسید. اکنون نظرسنجی‌ها به طور مرتب مهاجرت را به عنوان اولین یا دومین مشکل اساسی این کشور شناسایی میکنند. در طول سال گذشته، تقریبا نیمی از ۶۰ هزار پناهجوی سوری ترکیه را ترک کرده‌اند.
یک سیاستمدار ناسیونالیست افراطی به نام اومیت اوزداگ، خود را در مرکز این آشوب قرار داده است و هر جنجالی را در مورد مهاجران تشدید و جنجال های جدیدی در سفرهای خود به سراسر کشور برای تبلیغ حزب سیاسی ضد مهاجر جدید خود ایجاد میکند. ساکنان آلتینداغ به یاد دارند که او بلافاصله پس از آشوب آلتینداغ در آنجا ظاهر شد و با جا گذاشتن یک چمدان خالی به سوری‌ها هشدار داد که: «اکنون وقت رفتن است».
منتقدان سیاست‌های اردوغان، رای دهندگان بالقوه حزب پیروزی جدید اوزداگ هستند. برنامه اوزداگ بر رهبر ترکیه متمرکز است – که او را به ایجاد بحران “هویت ملی” متهم می کند – اما عمدتا پناهندگان را هدف قرار میدهد و از کلماتی مانند “تهاجم” برای توصیف حضور آنها استفاده میکند. او در مصاحبه اخیر خود گفت که مهاجران یک “بحران عمیق وجودی برای جامعه ترکیه و دولت ترکیه” ایجاد کرده‌اند.
جان سلجوکی، مدیر موسسه نظرسنجی ترکیه ریپورو، گفت که انتخابات اخیر “ناسیونالیسم سکولار فزاینده‌ای را در ترکیه” نشان داده که شامل احساسات ضد مهاجر است. جریان‌ها و احزاب سیاسی اصلی عمدتاً با آگاهی از خطرات ناشی از برانگیختن خشم عمومی در زمان مشکلات اقتصادی گسترده، از برافروختن آتش این خشم جلوگیری میکنند.
بر اساس آمارهای رسمی، تورم ترکیه در ماه جولای به ۸۰ درصد افزایش یافت. درحالی که ترک‌ها برای تهیه کالاهای اساسی دچار مشکل شده‌اند، داستان‌هایی درباره حمایت مالی دولت از پناهندگان – که بسیاری از آنها نادرست هستند – مورد توجه قرار گرفته‌اند. دولت اردوغان در مبارزه با اطلاعات نادرست (دریافت مزایای سخاوتمندانه توسط مهاجران از دولت ترکیه) کند عمل کرد. در نتیجه، افرادی که مخالف مهاجران بودند قدرتمندتر و سازمان یافته‌تر شدند.
مترجم: مرضیه مرادی در موسسه ایراس
